Wat is de tegenhanger van vloeken?
‘Vloeken is aangeleerd. Word geen naprater’. De Bond tegen Vloeken ageert al jaren tegen schuttingtaal.
Wie kent niet de posters met de papegaai op de stations? Voor sommigen roepen deze uitingen zélf juist agressie op. Op de bus waarmee de bond door het land toert, prijkt in grote letters ‘Onderweg voor eerbied en respect’. Die tekst benoemt waar de bond vóór is in plaats van tégen, al klinkt het belegener en is ‘respect’ een koepelterm. Het bracht me op de vraag: wat is de tegenpool van vloeken?
De bond kiest als positieve varianten ook ‘Weet wat je zegt’ en ‘Praat liever met elkaar’. Die laatste heeft zelfs op twee manieren betekenis. Ze kijken daarbij naar wat het scheldwoord doet met de toehoorder.
Zo zag ik eerder ook ‘Schelden doet zeer’ en ‘Met vloeken breekt er iets’. De posters die ik laatst van de bond zag, doen voor mij overigens ook pijn, met heel groot ‘Jezus’ en ‘Kanker’ erop. De complete boodschap is goed, maar juist de vloeken blijven je bij in het voorbijgaan.
Top is dan weer het onderzoeksresultaat: ‘70% van de jongeren biedt excuses aan als ze worden aangesproken op grof taalgebruik’. Dat geeft de sociale norm weer van het gewenste gedrag.
Behalve naar het effect van vloeken kun je ook kijken naar de oorzaak ervan. Mensen schelden als ze hun geduld verliezen, gestrest zijn, boos op zichzelf en anderen. Die benadering leidt volgens mij tot een andere tegenhanger: verdraagzaamheid. Wie zichzelf en anderen wat vergeeft en relativeringsvermogen heeft, zal minder snel vloeken. Niet vloeken dus als uiting van beschaving. Dat zet het ‘Algemeen Beschaafd Nederlands’ in een nieuw daglicht.
