Zou je dat ook anders kunnen vragen?

‘Wordt het lelijk?’ vroeg een vriendin aan haar chirurg. Ze waren haar borstkankeroperatie aan het voorbespreken.

De arts antwoordde: ‘Zou je dat ook anders kunnen formuleren?’ De vriendin keek verbaasd. ‘Ja’, vervolgde de arts, ‘zou je ook kunnen vragen: wordt het mooi?’ De vriendin voorzichtig: ‘Wordt het mooi?’ De arts resoluut: ‘Ja het wordt mooi. Want ik heb ervoor geleerd, ik heb het heel vaak gedaan en het zit op een gunstige plek.’

Ik vind dit zo’n sterk en ook ontroerend voorbeeld. Het laat zo mooi zien hoe je angsten en verwachtingen al in je woorden verpakt zitten. Terecht is de vriendin bezorgd. Maar hoe fijn is het dat de arts haar mentale flexibiliteit oprekt. Je kunt er ook ánders naar kijken. Mogelijk sprak ook het eergevoel van de arts mee. Die dacht misschien: ‘Hoezo lelijk? Je hebt het hier over míjn werk!’ In ieder geval leverde haar omkering wat op. Op die manier had mijn vriendin het nog niet bekeken: het kan ook mooi worden.

Zo leerde ze het ook af om te zeggen ‘Ik ben ziek’. Daar maakte ze van ‘Er zit iets in mijn lijf dat er niet hoort’ of ‘dat we eruit gaan halen’. Nu verhouden haar woorden zich beter tot hoe ze zich op dit moment voelt: topfit namelijk. En waar ze eerst al verdrietig was toen ze een patiëntenpas moest halen bij de inschrijfbalie van het ziekenhuis, kon ze zich nu al minder patiënt voelen, minder ziek.

Ik ben zeker niet van de school dat je tegen kanker kunt ‘vechten’ of dat je kanker moet ‘overwinnen’. Dat het een kwestie is van positief denken. Maar je woorden, je gedachten, maken wel verschil voor hoe je je voelt over de situatie. Of je geneest is mede een kwestie van geluk. Je geneest niet van positieve woorden. Maar je woorden kunnen je wel extra vervelend laten voelen. En dat helpt in ieder geval nooit voor de genezing.